Kadernota 2024

Afgelopen maandag 10 juli begon in de Haarlemse gemeenteraad de bespreking van de kadernota over 2024. Maarten Wiedemeijer, de fractievoorzitter van de PvdA sprak het onderstaande betoog uit. 

In het fameuze lied van Boudewijn de Groot “Het Spaarne” wordt omschreven hoe het Spaarne zal blijven stromen. Wat er ook gebeurt, het Spaarne zal blijven stromen. Het Spaarne stroomt voorbij en blijft toch altijd hier.

Het lied werpt echter een metafoor op van een stad die onder alle omstandigheden hetzelfde blijft. En hoewel het een mooi lied is, is juist dat niet de bedoeling.

Haarlem heeft niet de luxe om stilstand te accepteren. Nu zo velen snakken naar de broodnodige verandering. Verandering waarin we samen keihard aan de slag gaan voor een betere toekomst. Een socialere stad, groenere wijken en betaalbaar wonen.

De komende jaren staat Haarlem voor grote veranderingen. Veranderingen die nieuwe kansen kunnen bieden.

Bij deze grote veranderingen moeten we oprechte nieuwsgierigheid en empathie naar elkaar tonen. Binnen en buiten de politiek lijken er soms helaas slechts 2 kampen zichtbaar.

Het ene kamp betwijfelt elke noodzaak tot verandering en houdt krampachtig vast aan de status quo, niets doen is immers populair bij een aanzienlijk deel van de bevolking, en deze emoties moeten politiek worden benut. Dat er in de tussentijd geen enkel maatschappelijk probleem wordt opgelost is dan maar zo. En zo is een deel van de politiek vooral architect van minder draagvlak om vervolgens het eigen gelijk te bekrachtigen met de conclusie dat er helaas geen draagvlak is.

Het andere kamp snakt dermate naar verandering dat zij niet genoeg empathie toont voor degenen waarvoor verandering spanning, stress en zorgen oplevert, blind voor hun zorgen dendert de trein rap door. Ondertussen bij elke halte meer mensen verliezend en achterlatend.

Dit vraagt om een alternatief. Een alternatief waardoor we wél verandering voor elkaar krijgen.

Hierbij hebben politici een morele plicht. Een morele plicht om mensen bij elkaar te brengen. Een morele plicht die verder gaat dan onze eigen populariteit in de wekelijkse peilingen of de volgende verkiezingen. Een morele plicht die inhoudt dat je kijkt naar wat je na laat voor nieuwe generaties. Voor kinderen die nu in Haarlem worden geboren. Onze toekomst. Een morele plicht om draagvlak te creëren en de richting die we heen gaan te benoemen. Wel of geen draagvlak is geen gegeven, maar iets waar we elke dag opnieuw hard voor moeten werken. Zodat er een fijn Haarlem is voor degenen na ons. Een Haarlem waar er wel een betaalbare woning is, waar de wijken leefbaar en groen zijn en iedereen mee doet, ongeacht je afkomst, opleidingsniveau of inkomen.

Voorzitter,

Met deze Kadernota moeten we keihard aan de slag om te bouwen aan een sociale en duurzame toekomst in Haarlem. Graag ga ik nader in op enkele thema’s en hoe de Kadernota daaraan bijdraag. De PvdA doet graag enkele aanvullende voorstellen, waar we gezien het jaarrekening resultaat over 2022 ruimte zien om op korte termijn nog aanvullende uitgaven te doen. Nadat alle fracties in januari hun ideeën konden inbrengen zien we veel van deze ideeën terug, niet alleen van de PvdA maar ook van andere partijen. Complimenten daarvoor. Over de Kadernota die er ligt kunnen we dan ook enthousiast zijn. 

Een stad om in te wonen

Een stad om in te wonen, dat is voor veel Haarlemmers een grote uitdaging. De wooncrisis is en blijft vooralsnog onverminderd groot. De bouwplannen in de Haarlemse ontwikkelzones worden steeds verder uitgewerkt en vorderen, maar dit blijft de komende jaren grote inzet vragen om ervoor te zorgen dat al die plannen écht resultaat opleveren en Haarlemmers écht meer kans hebben op een woning. En dat terwijl de bouw het steeds lastiger heeft door hoge rente, gestegen bouwkosten en bijvoorbeeld stikstof.

In de Kadernota staat nu een beperkt bedrag aangekondigd om de bouw aan de gang te houden. Ook heeft het Rijk een startbouwimpuls aangekondigd. Beide regelingen zijn echter beperkt in omvang. In de jaarlijkse rapportage over de Haarlemse bouwcijfers wordt dan ook gewaarschuwd dat de ambities in het coalitieakkoord onder grote druk staan.

Als raad kunnen we nu lastig inschatten welke financiële inspanningen er nodig zijn om de bouwambities wél te realiseren, maar mogelijk is er een substantiële extra investering nodig om de ambities te realiseren. Gezien de ruimte aan incidentele middelen zegt de PvdA: het gaat er niet om hoeveel geld er extra nodig is, maar om onze doelen halen. Meer kans op een betaalbare woning is essentieel.

Daarom dient de PvdA – met mede indieners D66, Actiepartij en Christenunie-  de motie in “Voorkom de Haarlemse bouwdip”.

Daarnaast dient de PvdA nog een amendement in om de ontwikkeling van de woningvoorraad goed te monitoren. Het amendement: grip op groei en effect, samen met CU

Een groene stad

Voorzitter,

Om tot een groene, duurzame stad te komen is felgroen en felrood beleid nodig. Felgroen in zijn ambities om de klimaatcrisis daadkrachtig aan te pakken en felrood door het sociale karakter. Iedereen kan meedoen, ook als je wat minder verdient dan anderen.

In de kadernota zien we nu wel felgroen beleid. Een extra impuls voor meer bomen, vergroening van schoolpleinen, verduurzaming van de sportvoorzieningen, een bijdrage aan het warmtenet in het Ramplaankwartier. Er staan een hoop verstandige extra uitgaven bij die de PvdA steunt.

Maar is het ook felrood? Dat is voer voor discussie. Zo staat er een subsidie voor regentonnen. Is dit doelmatig? Kunnen degenen die een regenton aanschaffen dit niet prima zelf betalen zonder subsidie van de gemeente? Er is een broodnodige extra impuls van 1 miljoen euro voor woningcorporaties om woningen met een slecht energielabel te verduurzamen. Een goed initiatief. Naar oordeel van de PvdA staat dit echter niet in verhouding tot de extra uitgaven die grotendeels landen bij de beter bedeelde Haarlemmers.

Om de balans te herstellen en te zorgen voor felgroen én felrood beleid stellen we voor het bedrag te verhogen van 1 miljoen naar 3 miljoen euro. Daarmee kunnen méér sociale huurwoningen worden verduurzaamd, waarbij er ook nog eens geen huurverhoging tegenover staat bij isolatie. Huurders in een slecht geïsoleerde woning gaan er na isolatie dan tientjes per maand op vooruit zo becijferde TNO.

Daarom dient de PvdA – met mede indieners GroenLinks, Actiepartj, CDA en CU-  het amendement in Maximaal 2.000 extra labelstappen naar energiezuinige en gasvrije huurwoningen.

Een sociale stad

Haarlem is een sociale stad, maar dit staat onder grote druk nu zo velen lastig rondkomen en de boodschappen en de huur moeilijk niet kunnen betalen. Daarom is het zo van belang dat het bestaansminimum fors wordt verhoogd, zoals recentelijk ook geadviseerd aan het kabinet. 

In de Kadernota zien we een reeks aan goede voorstellen die bijdragen aan een sociale stad, zoals een toevoeging aan de wijkaanpak sociaal domein Meerwijk en de huisvesting van kwetsbare jongeren.

Eerder werd hier een motie met Trots aangenomen voor gratis ov-tickets. De PvdA dient hier nu een vervolg op, waarbij we nu weten hoeveel het kost, waarbij minima allemaal 4 gratis tickets krijgen. Motie, mede indiener Actiepartij ‘’Rijdend richting gelijke kansen: Gratis OV kaartjes voor Haarlem pashouders’’

Voorzitter, eerder dit jaar besprak de commissie samenleving het nieuwe diversiteit en inclusie beleid, waarvan de PvdA blij is dat het er komt. De PvdA mistte echter nog gendergelijkheid. Hierop werd toen geantwoord dat er meer middelen nodig zijn, bij deze goed nieuws voor de wethouder. Als de motie van de PvdA wordt aangenomen mag u die bij de Begroting toevoegen.

Motie:  ‘’Maak gendergelijkheid een speerpunt’’

Dan verder met speeltuinen. Speeltuinen hebben een belangrijke rol in de wijk waar kinderen fijn kunnen spelen. In de huidige kadernota is er nog geld over van voorgaande jaren om een aantal speeltuinen op te knappen. De PvdA ziet dat er nog veel speeltuinen zijn die opgeknapt kunnen worden; nieuwe toestellen en verduurzaming van de panden. Is het college bereid voor de Begroting een nadere inventarisatie te maken hoe andere speeltuinen ook nog een zet in de goede richting kunnen krijgen? Graag een toezegging, anders overwegen we een motie in de 2e termijn.

Een bruisende stad

Evenementen dragen bij aan een bruisende stad. Voor Haarlemmers zelf en voor bezoekers. Eerder dit jaar bespraken we al dat veel evenementen behoefte hebben aan hulp omdat ze het lastig hebben. Evenementen waar Haarlem al vele jaren trots op mag zijn en die de PvdA graag overeind houdt, zoals het Houtfestival en Bevrijdingspop. De PvdA is dan ook blij dat we hen de komende jaren kunnen steunen. We stellen voor om hier ook het jaar 2026 aan toe te voegen, zodat we een jaar extra steun kunnen bieden. De PvdA is echter wel verbaasd dat hier in de Kadernota uit het niets heel expliciet een nieuw evenement wordt uitgelicht, uit technische vragen blijkt dat het evenement FIER tot wel 100 duizend euro behoeft. De PvdA zegt hier nu geen harde ‘nee’ tegen, maar vindt wel dat we in het nieuwe evenementenbeleid dán de keuze moeten maken, waarbij het extra geld in eerste instantie wel er is om de evenementen die er al zijn om overeind te houden, en pas daarna nieuwe initiatieven.

Daarom dienen we het amendement, met mede indiener Actiepartij “Haarlemse evenementen in de schijnwerper” in.

Bij een bruisende stad past ook een bloeiende culturele sector. De PvdA is enthousiast over de stappen die hier worden gezet. De pilot met 24-uursvergunningen is in gang gezet en in deze kadernota bekrachtigen we investeringen in het Slachthuis, de Schuur en een start voor het depot, waar nu eindelijk actie volgt na heel lang praten.

Burger en bestuur

De PvdA is voorstander voor meer budget voor de buurt, zoals bijvoorbeeld het leefbaarheidsbudget en Schalkwijk aan Zet. Hier kunnen bewoners zelf kiezen wat ze het beste vinden voor hun buurt. Er volgt een nadere notitie in het najaar blijkt uit technische vragen. De PvdA doet bij deze een warm pleidooi voor initiatieven uit de stad zelf en moedigt het college aan hier incidenteel een extra impuls aan te geven. Dit idee hebben we ook in januari ingebracht.

Financiën

De financiën: op korte termijn is er ruimschoots incidenteel geld, op lange termijn staan de gemeentelijke financiën door onduidelijkheid over de bijdragen van het Rijk onder druk. Daarom moeten we kijken naar onze eigen structurele inkomsten om onze voorzieningen te blijven financieren.

De toeristenbelasting is sinds 2019 niet herijkt. Voor de PvdA zijn toeristen meer dan welkom, maar is een eerlijke bijdrage aan de gemeentelijke financiën wel gewenst. Zoals Haarlemmers zelf ook jaarlijks een klein beetje meer betalen aan lokale belastingen. Hiermee kan een aantrekkelijke stad worden bekostigd, met cultuur, evenementen en een aantrekkelijke openbare ruimte. Voor bewoners én bezoekers. Er wordt nu een herijking van de toeristenbelasting aangekondigd, de PvdA dient een motie in om per 2025 de toeristenbelasting structureel op te hogen met 500 duizend euro. Dit betekent dat voor een hotelovernachting waar in 2019 er 7 euro werd geind er in 2025 (6 jaar later) nog geen 9 euro wordt geind, dat is een verhoging van 1 euro 75 in 6 jaar tijd. Zo levert toerisme een eerlijke bijdrage aan de structurele inkomsten van de gemeente Haarlem.

Motie “verhoog de inkomsten van de toeristenbelasting”

Sport

D-Squad is een streetdance groep van meiden onder de 14 jaar van dansschool T.W.O. Dance uit Schalkwijk. Dit jaar werden ze Nederlands Kampioen en eindigden ze op de derde plaats bij het Europees Kampioenschap. Net als vorig jaar hebben deze meiden zich daarmee gekwalificeerd voor het Wereldkampioenschap streetdance in Blackpool, Groot-Brittannië. Een prestatie waar we als Haarlem trots op mogen zijn, ware het niet dat D-Squad zich dit jaar waarschijnlijk wederom niet kan laten zien op het Wereldkampioenschap. Dit omdat meedoen aan het WK uit eigen zak betaald moet worden en de omgeving van deze meiden onvoldoende financiële middelen heeft. Om deze reden lukte het vorig jaar niet om mee te doen op het WK. 

De PvdA Haarlem vindt dat bij de ontwikkeling van kinderen en jongeren, talenten en vaardigheden doorslaggevend zouden moeten zijn, niet de grote van de portemonnee van hun ouders. Daarom vragen we het college om een toezegging voor het beschikbaar stellen van een bedrag van maximaal €10.000 afkomstig uit de Algemene Middelen en daarmee het WK voor de meiden van D-Squad uit Schalkwijk veilig te stellen, anders overweegt de PvdA een motie op dit onderwerp.

Afsluitend

Voorzitter, hierbij sluit ik graag de 1e termijn af. We hopen op steun voor onze ideeën en zijn benieuwd naar de ideeën van andere partijen, zodat we samen het verschil kunnen maken voor onze bewoners. 

Om samen voor een betere toekomst te zorgen. Om samen keihard aan de slag te gaan voor een betere toekomst. Om samen verandering wél voor elkaar te krijgen.

En stiekem om het ongelijk van Boudewijn de Groot te bewijzen. Het Spaarne stroomt, maar niet alles blijft hetzelfde.