PvdA-fractie zet deprivatisering Spaarnelanden op de politieke agenda

Ongeveer twintig jaar geleden begon in de westerse wereld onder invloed van het neoliberale denken een beweging waarbij publieke taken hoe langer hoe meer uitbesteed werden aan de markt (privatisering, meer marktwerking en aanbesteding). Dit in lijn met de filosofie van oud-president Reagan dat de overheid niet de oplossing van het probleem is maar zelf het probleem is.

In Nederland heeft de PvdA daar vaak aan meegewerkt. In Haarlem is in 2005 de afvalverwerking overgeheveld van de gemeente naar de toen opgerichte Spaarnelanden NV. Later is daaraan toegevoegd het beheer van de openbare ruimte en de openbare parkeergarages.

Geleidelijk is echter het inzicht ontstaan dat dit type oplossing niet alles zaligmakend is. Ik noem bijvoorbeeld de publicaties van Sander Heijne (“Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor U”) en van Duco Hellema samen met Margriet van Lith (“Dat hadden we nooit moeten doen”).

In relatie met Spaarnelanden noem ik een aantal knelpunten:

• Onnodige scheiding van beleid en uitvoering die een gekunstelde constructie op het stadhuis noodzakelijk maakt (een portefeuillehouder voor de aandeelhoudersrol en een portefeuillehouder voor de opdrachtverlening);
• Democratische controle door de Raad is veel moeilijker geworden;
• Vreemde discussies over de vraag of en in hoeverre Spaarnelanden commerciële activiteiten mag uitvoeren met alle daarbij behorende financiële risico’s;
• Extra kosten in verband met bijvoorbeeld het moeten hebben van een algemene vergadering van aandeelhouders, het moeten maken van een aparte Jaarrekening (inclusief de daarbij behorende accountantskosten), het in de lucht houden van een Raad van Commissarissen met een onduidelijke positie, het hebben van een eigen CAO etc.

Vanuit het uitgangspunt: “Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald” heeft de PvdA-fractie in de vergadering van de Commissie Bestuur van 17 juni 2021 gepleit een traject in te zetten om de publieke taken van Spaarnelanden weer direct vanuit het gemeentelijk apparaat te laten uitvoeren. Steun voor die gedachte was er vanuit OPH en de SP.

Desgevraagd weigerde wethouder Rog zonder blikken of blozen een notitie op te stellen over de plussen en de minnen van een dergelijke operatie. Dat niettegenstaande het feit dat er in het coalitieakkoord afgesproken is dat er onderzoek gedaan zou gaan worden naar de vraag of de privatiseringen en uitbestedingen uit het verleden de gewenste resultaten hebben opgeleverd.

Wij overwegen nu artikel 38 vragen te gaan stellen.

Verder verdient het aanbeveling de deprivatisering van Spaarnelanden op te nemen in ons verkiezingsprogramma 2022-2026.

It will be a long way to go, but we go for it!