Huisuitzettingen in Haarlem: weinig door corporaties, nauwelijks zicht op pandjesbazen

Onlangs stelde de PvdA-fractie schriftelijke vragen over vroegsignalering van schulden en huisuitzettingen. Bezorgd lezen we berichten over toenemende betaalachterstanden door de hoge inflatie en ongekend hoge energieprijzen. Tegelijkertijd verschenen er interessante publicaties over vroegsignalering en huisuitzettingen. De vragen over vroegsignalering van schulden worden via een informatienota in september beantwoordt. De antwoorden op de vragen over huisuitzettingen ontvingen we nu al.

Een huisuitzetting betekent dat iemand gedwongen zijn huis moet verlaten. Dit is een ontwrichtende ervaring met hoge maatschappelijke kosten. Het actief voorkomen van huisuitzettingen is een effectieve en goedkope manier om dak- en thuisloosheid te voorkomen (bron). In het nieuwe coalitieakkoord schreven we op dat we het aantal huisuitzettingen zoveel mogelijk terugdringen.

Nog maar vier huisuitzettingen vanwege betaalachterstanden door woningcorporaties

In april 2022 publiceerden Eropaf en Movisie ‘’Naar nul huiszettingen, zo doe je dat’’ vol met tips om huisuitzettingen vanwege betaalachterstanden te voorkomen. In Nederland worden we steeds beter in het voorkomen van huisuitzettingen door woningcorporaties. In drie jaar tijd halveerde het aantal huisuitzettingen door woningcorporaties van 3.000 in 2018 naar 1.400 in 2021. In bijna zes van de tien gevallen was een huurachterstand de hoofdreden voor een huisuitzetting (bron). In Haarlem waren er door de grote drie woningcorporaties in 2021 nog maar vier huisuitzettingen vanwege betaalachterstanden. Bij Ymere, de grootste woningcorporatie in Haarlem, waren er zelfs helemaal geen! De Haarlemse woningcorporaties zijn hard op weg naar nul huisuitzettingen door betaalachterstanden. PvdA Haarlem houdt een vinger aan de pols om er zeker van te zijn dat dit lukt.

Brede blik op huisuitzettingen nodig

In de publicatie van Eropaf en Movisie blijft de groep die onderdak dreigt te verliezen vanwege overlast, illegale bewoning of bijvoorbeeld wietteelt buiten de scope. Dat geldt ook voor de groep particuliere verhuurders die onrechtmatig uitzetten of voor mensen die hun huis verliezen omdat hun tijdelijke contracten aflopen. Maar schrijven Eropaf en Movisie: ‘’Willen we dakloosheid vanwege huisuitzetting voorkomen, dan moeten er ook voor deze groepen oplossingen gevonden worden.’’

Naast de vier huisuitzettingen door betaalachterstanden zetten de woningcorporaties vorig jaar ook acht huurders uit vanwege overlast of woonfraude. Daarnaast zijn er tijdelijke huurovereenkomsten die aflopen. Dit gebeurt bijvoorbeeld op plekken waar woningcorporaties woningen renoveren of slopen. Het is onduidelijk hoeveel van deze bewoners in problemen raken op het moment dat zij hun woning moeten verlaten.

Nauwelijks zicht op pandjesbazen

De gemeente blijkt geen inzicht te hebben in huisuitzettingen door commerciële verhuurders. Dat vinden wij zorgelijk. Landelijk zetten pandjesbazen in 2019 1.400 huurders uit. En dat is exclusief onrechtmatige uitzettingen en aflopende tijdelijke contracten.

 Inzicht in woongeschiedenis

Om gerichte maatregelen te nemen die huisuitzettingen voorkomen is inzicht broodnodig. In 2019 stelden wij samen met de SP artikel 38-vragen over de toename van het aantal dakloze Haarlemmers en inzicht in de woongeschiedenis. In Haarlem is er voor mensen in kwetsbare posities, waaronder dak- en thuisloze mensen, een Brede Centrale Toegang. Wij vroegen aan het college om de woongeschiedenis in beeld te brengen als dak- en thuisloze mensen zich daar melden. Dit bleek niet mogelijk in het registratiesysteem. Het college gaf aan dat het systeem aan vervanging toe was. Dit was het moment om te kijken naar nieuwe indicatoren. Het college beloofde om het inzichtelijk maken van de woongeschiedenis mee te nemen.

Dit nieuwe systeem is er vanaf 1 januari 2023. Uit de antwoorden op onze vragen blijkt dat het nieuwe systeem geen inzicht geeft in de woongeschiedenis. Wel wordt bijgehouden of mensen al eerder gebruik hebben gemaakt van opvangvoorzieningen, zodat we inzicht krijgen of mensen duurzaam uitstromen uit de opvang. Ook hierom vroegen we in 2019. Toch is dit voor ons onvoldoende. Wij roepen op om de woongeschiedenis alsnog inzichtelijk te maken zodat we betere en snelle oplossingen kunnen vinden om huisuitzettingen te voorkomen.

Dion Heinis en Bowien Wegman