Haarlem ook aantrekkelijk voor laagopgeleiden?

Vorige week was ik als gast aanwezig op een bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam en mocht ik reageren op een onderzoek uitgevoerd door platform 31 ’Trickle down in de stad’. Met als ondertitel: De invloed van hoogopgeleiden op de arbeidsmarkt voor laagopgeleiden.

Uit het onderzoek blijkt dat Haarlem behoort tot de meest aantrekkelijke steden voor hoogopgeleiden in Nederland. Niet alleen is het aandeel hoogopgeleiden in de beroepsbevolking met 44% bovengemiddeld, dit aandeel is de afgelopen jaren ook meer gegroeid dan gemiddeld in de Nederlandse steden. De vraag in het onderzoek is in hoeverre profiteren ook de laagopgeleiden van deze ontwikkeling?

Steden met meer hoogopgeleiden bieden meer economische kansen voor laagopgeleiden. Uit het onderzoek blijkt dat honderd extra hoogopgeleide bewoners zeven extra banen voor laagopgeleiden opleveren. Hoogopgeleiden consumeren (meer) in de stad, vooral in cafés, koffiebarretjes, restaurants en in de culturele sector. Dit zijn nu juist de sectoren waar Haarlem traditioneel sterk in is. Ook uit de meest recente onderzoek van Atlas blijkt dat de werkloosheid in Haarlem onder laagopgeleiden relatief laag is. De lokale bedrijven in deze sectoren zijn echter niet alleen verantwoordelijk voor deze lage werkloosheid zo blijkt. De nabijheid van banen op Schiphol en in Amsterdam heeft ook voor dit resultaat gezorgd.

Wat betekenen deze uitkomsten voor Haarlem?

1. Blijven investeren in wonen, ook voor mensen met een kleine beurs
Een aantrekkelijke woonstad zijn heeft voordelen, ook voor laagopgeleiden. Hierdoor kunnen we onze voorzieningen overeind houden, er is levendigheid en het levert banen op. Echter deze extra vraag naar woningen betekent ook dat we moeten blijven investeren in woningen in onze stad. Op het congres Bouwend Haarlem werd gesteld, dat als er geen woningen bij komen, laagopgeleiden hiervan de dupe worden. Daarom is het belangrijk om te blijven investeren in betaalbare woningen en in een ongedeelde stad.

2. Bereikbaarheid van werk blijft essentieel
De meeste Haarlemmers werken buiten de stad. Daarom blijft een goede bereikbaarheid van banen in de omgeving, zoals in Schiphol en Amsterdam, belangrijk. Helaas bleek uit de laatste resultaten van Atlas dat we hier in 2014 minder goed op scoorden. Investeringen in vrije busbanen, goede treinverbindingen en een fietssnelweg blijven belangrijk. Maar natuurlijk zet ik me ook in om ons eigen belangrijke bedrijventerrein de Waarderpolder aantrekkelijk en bereikbaar te houden. Een verdubbeling van de Waarderweg staat nog steeds hoog op onze lijst en zodra de nieuwe gedeputeerden zijn geïnstalleerd gaan we daar weer over praten.

3. Stimuleren van innovatie van ondernemers leidt tot een meer concurrerend en aantrekkelijk bedrijventerrein
Haarlem zet in op de versterking van creatieve industrie als kansrijk cluster voor technische beroepen. Voorbeeld is het faciliteren van de oprichting van een centrum voor 3Dprinttechnologie op het regionale bedrijventerrein Waarderpolder, genaamd 3D Makerszone. De gemeente werkt hier samen met ondernemers maar ook met alle niveaus van het onderwijs om straks leerlingen op te leiden voor toegepaste techniek en bedrijven hiermee te laten experimenteren. Daarmee kunnen zowel laagopgeleiden als hoogopgeleiden aan de slag.

4. Regionale samenwerking
Regionale afstemming en samenwerking zijn essentieel om elkaar niet te beconcurreren en gebruik te kunnen maken van elkaars kwaliteiten. Amsterdam heeft veel banen voor laagopgeleiden. De arbeidsmarkten zijn vrij toegankelijk en daardoor is samenwerken beter dan elkaar beconcurreren. De Provincie en andere gemeenten uit de metropoolregio Amsterdam hebben€ 150.000 bijgedragen aan onze 3D Makerszone in Haarlem. Zo heeft elke gemeente zijn eigen kenmerken. Het blijft voor Haarlem van belang om onderscheidend te zijn, maar ook om de kracht van de regio te zien en met onze inwoners te verbinden.

5. Banen voor laagopgeleiden en mensen met een handicap
Het is belangrijk dat we ook mensen die een duwtje of steuntje nodig hebben in onze stad kansen naar werk blijven bieden. Het Lokaal Sociaal Akkoord voor garantiebanen in onze stad is een goede eerste stap. Maar er is meer te doen en ik zie dat steeds meer partners in onze stad zoeken naar mogelijkheden om werk te combineren met wensen uit de buurt. De buurtbedrijven, zoals de Kas, maar ook vele andere werkgelegenheidsprojecten, zoals  kringloopwinkels, bieden kansen aan mensen die (tijdelijk) zijn uitgevallen.

Adviezen
Het onderzoek ‘Trickle down in de stad’ biedt ook voor Haarlem een paar interessante adviezen waarmee we nog verder kunnen. Aan de aanbodkant zouden laagopgeleiden meer concurrerend kunnen worden gemaakt door hun kwaliteit te vergroten (onderwijs). Aan de vraagkant zou kunnen worden gezorgd voor hoogwaardig werk zodat hoogopgeleiden niet onder hun niveau werken. Ook het stimuleren van de ‘witte werkster’ door bijvoorbeeld de invoering van dienstencheques vind ik een interessant advies in het onderzoeksrapport om ook in Haarlem uit te werken.