Cultuurdossier: Veel steun voor nieuw depotgebouw

De Haarlemse gemeenteraad neemt de komende tijd belangrijke besluiten over cultuur. Daarover schrijven we een korte serie artikelen voor onze website. Dit artikel gaat over het onderzoek naar een nieuw depotgebouw voor het Frans Hals Museum, Archeologie en misschien ook het Noord-Hollands Archief.

Haarlem heeft door een lange historie een omvangrijke collectie aan kunstwerken en archeologische vondsten. Die collectie moeten we goed bewaren. Dit doen we op dit moment niet goed genoeg. In het coalitieakkoord spraken we vorig jaar af om een onderzoek te doen naar een levensvatbare locatie voor een nieuw depot. Omdat ook het Noord-Hollands Archief, Museum van de Geest, Teylers Museum en de gemeente Velsen behoefte hebben aan meer depotruimte is onderzocht of een gezamenlijk depot haalbaar is. De resultaten van het onderzoek behandelden we op 22 juni in de raadscommissie.

Nieuw depot zorgt voor ruimtelijke kettingreactie

Het goed bewaren van ons erfgoed is niet de enige reden om voor het depot te pleiten. De gemeentelijke kunstcollectie wordt bewaard door het Frans Hals Museum, op de zolder van de locatie HOF. Door een nieuw depotgebouw ontstaat ruimte voor een ‘’unilocatie’’. De locatie HAL aan de Grote Markt die bestaat uit De Vleeshal, Het Vishuisje en een deel van de Verweyhal kunnen dan op een andere manier worden ingevuld. Het archeologisch depot ligt nu aan de Korte Verspronckweg. Dit is een belangrijk deelgebied in de ontwikkelzone Zijlweg West. Haarlem ontving eind vorig jaar een woningbouwimpuls van de Rijksoverheid om hier op korte termijn tenminste 600 woningen te realiseren. Juist in dit deelgebied kunnen door actief grondbeleid veel betaalbare woningen komen.

Gezamenlijk depot is financieel onhaalbaar

Er is gezocht naar locaties die groot genoeg zijn voor een depot met 18 duizend vierkante meter bruto vloeroppervlakte. Binnen de grenzen van Haarlem bleek het Joh. Enschede gebouw in de Waarderpolder groot genoeg voor een depotgebouw voor alle partijen. De kosten om het Joh. Enschede gebouw aan te kopen en geschikt te maken voor een gezamenlijk depot zijn ingeschat op 69 miljoen euro. Het voldoen aan alle technische eisen van een goed depot is niet gemakkelijk in een bestaand gebouw en daarom zijn de kosten zo hoog. Andere varianten leiden ook tot hoge kosten. Een andere mogelijke locatie is het terrein van Spaarne Werkt in de Cruquius. Hier zou dan een nieuw depotgebouw moeten komen. Die kosten waren voor Museum van de Geest, Teylers Museum en de gemeente Velsen te hoog en zij haakten af.

Nieuwe varianten zijn wel kansrijk

Nadat duidelijk werd dat een gezamenlijk depot financieel onhaalbaar was, rekenden de onderzoekers aan nieuwe varianten. Daarin staat voor ons de depotbehoefte van het Frans Hals Museum en Archeologie centraal. De totale ruimtebehoefte is dan veel kleiner. Het gaat om ruim 5.400 vierkante meter bruto vloeroppervlakte. De kosten zijn ingeschat op 23 miljoen euro. Het Noord-Hollands Archief onderzoekt nu of het mogelijk is om te zorgen voor meer ruimte op één van de plekken waar zij nu al zijn: de Kleine Houtweg. Wij willen het Noord-Hollands Archief, afhankelijk van de uitkomsten, zeker nog de kans geven om aan te sluiten bij een gezamenlijk depot. Deze opvatting werd gedeeld door de meeste andere partijen in de raadscommissie.

Wat voor gebouw moet het worden?

Wij vinden het een gemeentelijke verantwoordelijkheid om te zorgen voor een depot dat in de basis goed in orde is. Aanvullingen op die basis zijn vaak prachtig, maar ook zeer kostbaar. Een aantal partijen pleiten bijvoorbeeld voor een publieksfunctie. Natuurlijk zouden wij dit ook prachtig vinden, maar het zal zorgen voor substantieel hogere kosten. Vergeet ook de ruimte en kansen die ontstaan in het Frans Hals Museum door het depot. Wel vroegen we om te onderzoeken of er extra wensen gefinancierd kunnen worden door schenkingen en nalatingen. Dit wordt meegenomen in het vervolgonderzoek. We vroegen ook aandacht om kansen voor ‘’ontzamelen’’ te benutten. Depotruimte is duur en als het gebouw (iets) kleiner kan worden is het (iets) minder kostbaar.

Vervolg

Er wordt een plan van aanpak met financiële onderbouwing voor het vervolg opgesteld. De bedoeling is om dit plan begin 2024 aan de raadscommissie voor te leggen. De realisatie van het depotgebouw duurt nog tenminste vier jaar, afhankelijk van besluitvorming.