Inbreng Jeroen Fritz over Kadernota 2015

Deze week debatteert de Haarlemse gemeenteraad over de Kadernota 2015. Lees hier mijn verhaal in eerste termijn terug. De tekst is niet helemaal letterlijk zo uitgesproken, maar vormde wel de hoofdlijn van mijn verhaal.

Werkt het ook voor mensen in de stad?

In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk; In de praktijk wel.

Dit citaat wordt toegeschreven aan verschillende mensen. Volgens sommigen is het afkomstig van Yogi Berra, een voormalige catcher van de New York Yankees, niet te verwarren met Yogi Bear. Berra is een beetje de Johan Cruijff van Amerika, altijd goed voor filosofische uitspraken en wijsheden die de rest van de wereld eigenlijk niet zo goed begrijpt. The Economist riep hem daarom in 2005 uit tot de ‘wisest fool of the past 50 years’. Anderen stellen dat deze quote afkomstig is van Jan van de Snepscheut, een Nederlandse wiskundige die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de computer. Maar het meest wordt de quote in verband gebracht met Chuck Reed, de Democraat die van 2007 tot 2014 burgemeester was van de stad San Jose in Califonië.

Die Chuck Reed is een interessant figuur. Arnold Schwarzenegger gaf hem de bijnaam ‘green mayor’ omdat hij San Jose wist om te vormen tot één van de schone technologie hoofdsteden van de wereld. Reed haalde Tesla Motors en verschillende zonne-energiebedrijven naar zijn stad en zorgde zo voor meer dan 25.000 groene banen. Een inspirerend voorbeeld.

Maar terug naar het citaat. In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk; In de praktijk wel. Reed wilde daarmee aangeven dat je in het stadhuis wel veel mooie plannen kunt maken, maar dat het erom gaat hoe die in de praktijk worden uitgevoerd. De papieren werkelijkheid is niet de werkelijkheid op straat. Dat geldt voor San Jose, maar net zo hard voor Haarlem.

De PvdA voerde vorig jaar campagne met de slogan ‘Voor een Haarlem dat werkt’. Die ambitie is groter dan alleen de theorie. De PvdA staat voor goed werk, bestaanszekerheid, verheffing, binding en zeggenschap. Mooie termen, maar je hebt niets aan die theorie als het niet ook in de praktijk wordt omgezet. Werkt het ook voor mensen?

Als PvdA proberen wij dat te toetsen door veel in de stad te zijn. Zo gaan we een keer per maand op maandagavond ergens op werkbezoek. We waren bijvoorbeeld onlangs bij Stem in de Stad. Dan hoor je dat er een grote groep Haarlemmers is die volgens de definitie van de gemeente niet in aanmerking komt voor de daklozenopvang, maar toch geen dak boven het hoofd heeft. In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk; In de praktijk wel. Gelukkig komt het college in deze kadernota met een oplossing voor deze groep, met een bed-bad-brood voorziening in combinatie met een woonhotel.

Ook hebben wij een ombudsteam, dat mensen helpt die vastlopen, bijvoorbeeld bij de sociale dienst. Op papier is het allemaal goed geregeld, met ruimte voor maatwerk. Maar mensen raken regelmatig verstrikt in bureaucratie en worden niet altijd goed bejegend. In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk; In de praktijk wel. Wij stellen voor om een mystery guest in te stellen, die de bejegening door de sociale dienst gaat meten en verbeteren. Dit naar het voorbeeld van de gemeente Leeuwarden. MOTIE MYSTERY GUEST

Net als velen van u, hebben wij gesproken met de huurders van de Egelantier. Het voorstel van het college om de Egelantier eind dit jaar te sluiten sluit niet aan op de praktijk van de gebruikers. Het valt immers midden in hun seizoen. In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk; In de praktijk wel. GroenLinks zal straks namens de coalitie een amendement indienen dat besluit om de Egelantier langer open te houden.

Werkt het ook voor mensen? Daar beoordelen wij deze Kadernota op. In het vervolg van mijn verhaal zal ik ingaan op 4 thema’s: financiën, werk, zorg en wijken.

Financiën

De Kadernota laat zien dat het langzaam weer wat beter gaat met Haarlem. Het beleid van dit college brengt de financiën op orde, zonder dat dit ten koste gaat van de mensen die het meest kwetsbaar zijn. Er wordt fors bezuinigd en de schuld gaat omlaag, maar het lukt toch om extra geld uit te trekken voor werk, zorg en armoedebeleid.

En ja, ook wij moeten pijnlijke keuzes maken. Kijk bijvoorbeeld naar het parkeerbeleid, de bezuinigingen op regels en handhaving en op cultuur. Dat doet ons pijn. Maar waar bijna een derde van de gemeenten helemaal is gestopt met huishoudelijke hulp, garanderen wij in Haarlem nog altijd een schoon huis voor wie dat nodig heeft. Waar steden als Rotterdam en Utrecht fors bezuinigen op minimabeleid, trekt Haarlem juist extra geld uit om te voorkomen dat kinderen in armoede opgroeien. En waar steden als Amersfoort, Nijmegen en Rotterdam zwembaden of bibliotheken moeten sluiten, houden wij die gewoon open.

Maar wij zijn ook kritisch op deze Kadernota. We zien extreem veel PM posten. Daarmee is het allemaal wel erg onzeker. En inhoudelijk is het vaak wel erg beknopt. De visie achter keuzes ontbreekt. Zo trekt het college in deze Kadernota extra geld uit voor onder meer onderwijs, onderhoud, fietsen en eindelijk de al zo lang gevraagde bed-bad-brood voorziening. Daar mag u best wel wat trotser op zijn, college. Het wordt nu bijna in een voetnoot vermeld. Wij hadden graag uw visie achter deze keuzes gelezen.

Op 3 onderwerpen wil ik binnen het thema financiën nog ingaan: de reserve sociaal domein, het onderhoud en het Investeringsplan.

Reserve sociaal domein:
De PvdA is er trots op dat het in Haarlem is gelukt om een forse reserve in te stellen voor het sociaal domein, om zo te zorgen dat iedere Haarlemmer de zorg en ondersteuning krijgt waar hij of zij recht op heeft. We zijn nu een half jaar bezig, en zien nu al optimisme ontstaan in raad en college over hoe goed het gaat in het sociaal domein. We horen zelfs al eens voorzichtig fluisteren dat die reserve misschien wel wat lager kan.

Wat de PvdA betreft is dat optimisme echt voorbarig. We zijn pas net begonnen, er kan nog zoveel mis gaan. Kijk naar Almere, waar onlangs bekend werd dat het geld voor de jeugd GGZ op is. Maar kijk ook naar onze eigen Kadernota, waar we tal van PM-posten zien in de ramingen van het sociaal domein. En als je goed naar die PM-posten kijkt, zie je dat die allemaal risico’s zijn op tegenvallers. Zolang er nog zoveel onzekerheden zijn, blijft de reserve sociaal domein keihard nodig.

Onderhoud
Het college trekt in deze Kadernota fors meer geld uit voor beheer en onderhoud. Door onder meer areaaluitbreiding en werk met werk maken komt er in 2017 en 2018 zelfs meer dan 3 miljoen euro bij. De PvdA is daar blij mee.

Toch zien we dat de onderhoudsachterstand tijdelijk op zal lopen. Wij vinden dat zorgelijk. In het coalitieakkoord is afgesproken dat dit niet zou gebeuren. Wij roepen het college dan ook op om, op weg naar de begroting, dit zoveel mogelijk te beperken. Samen met D66 hebben wij eerder het voorstel gedaan een reserve in te stellen zodat geld beschikbaar blijft voor groot onderhoud en er geen einde jaar stress is om het budget nog snel op te maken. Het college stelt in antwoord daarop dat zij er niet voor is om een nieuw potje in te stellen. Graag horen wij van de wethouder welke mogelijkheden zij dan wel ziet.

Investeringsplan
Wij zijn het eens met veel van de keuzes die u maakt in het IP. Maar wij missen iets. Wij zien dat bij basisschool Piramide Boerhaave pas in 2021 verdere aanpassingen aan het schoolgebouw worden gedaan, terwijl deze school in slechte staat verkeerd. Spaarnesant is bereid de extra kapitaallasten van het naar voren halen van deze investering te dragen. Wij dienen een motie in om richting begroting te bekijken of dit mogelijk is. MOTIE PIRAMIDE BOERHAAVE

Meer banen

De economie trekt weer aan. Maar gaan wij hier in Haarlem ook van profiteren? Haarlem wordt steeds meer een woonstad, werken doet men elders. De PvdA vindt dat geen goede ontwikkeling. Wij willen dat de gemeente de kansen die de aantrekkende economie ons biedt om meer banen naar de stad te halen met beide handen aangrijpt.

Gelukkig gebeuren er prachtige dingen in onze stad. Kijk naar Jopen Bier, die haar brouwerij in de Waarderpolder fors uitbreidt en tal van internationale prijzen wint. Of kijk naar de 3D Makers Zone, waar creatieve en innovatieve ondernemers elkaar vinden. Maar we laten ook nog kansen liggen. Volgende week in de raad hebben we het over het Slachthuis. Wat zou het prachtig zijn als daar een broedplaats kan ontstaan van muziek en creativiteit. Maar ook het toerisme en de wijkeconomie verdienen versterking. Wij dagen het college uit hierop een actieve agenda te ontwikkelen. Laten we een voorbeeld nemen aan Chuck Reed in San Jose, die met een ambitieus plan veel banen naar zijn stad haalde.

De wethouders Langenacker en Snoek hebben samen met 30 grote bedrijven en organisaties een lokaal sociaal akkoord gesloten, waarin afspraken zijn gemaakt over meer banen voor jongeren en arbeidsgehandicapten. Maar er is meer nodig, onder andere voor mensen met een arbeidshandicap. Daarom stellen wij voor om sociale firma’s, die mensen met een handicap werk of dagbesteding bieden, voorrang te geven bij gemeentelijke opdrachten, als zogenaamde ‘preferred supplier’. MOTIE SOCIALE FIRMA’S

Zorg in de buurt

Bij de begrotingsbehandeling een half jaar geleden heeft een groot deel van mijn verhaal in het teken gestaan van de vernieuwingen in de zorg. Dat zal ik vanavond niet herhalen. Wel wil ik wat zeggen over de jeugdzorg en huiselijk geweld.

Allereerst maken wij ons zorgen over de groep tussen 18 en 23 jaar. Zij vallen tussen de wal en het schip, tussen jeugdzorg en WMO. Wat gaat het college doen om deze groep te helpen?

Ten tweede zien wij dat er nog altijd wachtlijsten zijn bij meldingen huiselijk geweld. Ook andere fracties hebben dat eerder al aan de orde gesteld. Wij willen dat die weggewerkt worden. Desnoods kan de reserve sociaal domein daarvoor worden aangesproken, want die is bedoeld om ervoor te zorgen dat iedereen de zorg krijgt die men nodig heeft.

Veilige en prettige wijken

Ik sprak al eerder over de aantrekkende economie. Dat zien we ook in de bouw. Ontwikkelaars melden zich weer bij de gemeente met plannen. Dat is goed nieuws, want er zullen komende jaren in onze stad nog veel extra woningen nodig zijn. Graag horen wij van het college hoe u deze kansen wilt pakken om de ambities uit het coalitieakkoord voor onder meer de ontwikkeling van Haarlem-Oost, zelfbouw, herbestemming van kantoren en verkoop van vastgoed werkelijkheid te maken.

Volgende week, op 1 juli, gaat de nieuwe Woningwet in. Met deze wet krijgen gemeenten en huurders meer zeggenschap over het huurbeleid en keren corporaties terug naar hun kerntaak: betaalbare woningen bouwen. Dit biedt ook voor Haarlem kansen. De gemeente krijgt meer inzicht in de financiën van corporaties en kan bindende afspraken maken met corporaties over onder meer onderhoud, bouw, toewijzing en betaalbaarheid van woningen. Graag horen wij van het college hoe u hiermee aan de slag wilt gaan.

Maar naast een goede woning is ook een prettige buurt belangrijk. Ook daarbij willen wij mensen meer zeggenschap geven over hun buurt. Wij werken aan voorstellen om buurtinitiatieven meer rechten te geven. Samen met D66, GroenLinks, SP en Actiepartij organiseren wij zondag een inspiratiebijeenkomst over bewonersinitiatieven in Belcanto. Wij hopen u allen daar te zien.

Vandaag al zullen wij extra geld uittrekken om bewonersinitiatieven die zorgen voor meer veiligheid te ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan de buurtouders in Meerwijk, die bijdragen aan minder overlast en een groter gevoel van veiligheid. Het CDA zal straks mede namens ons een voorstel daarvoor indienen. Daarin wordt ook geld vrijgemaakt voor de aanpak van criminele jongeren en extra straathoekwerk in Schalkwijk.

Afronding

Voorzitter, ik rond af. In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk; In de praktijk wel. Dat geldt ook voor ons zelf als raad. Als wij het samen willen doen, meer op hoofdlijnen willen debatteren en minder bezig willen zijn met politiek gedoe en meer met de stad, dan zullen we daar zelf het goede voorbeeld in moeten geven. Voor mijn fractie is dat ons goede voornemens voor het nieuwe politieke jaar. Doet u mee?