Een jaar fractievoorzitterschap

Een jaar geleden werd de Partij van de Arbeid de grootste fractie van Haarlem tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Sindsdien is Maarten Wiedemeijer de fractievoorzitter. Het afgelopen politieke jaar stond onder andere in het teken van de energiecrisis en de woningnood. Hoe kijkt Maarten terug op het afgelopen jaar? En wat wil hij komende periode nog bereiken?

• Je bent nu één jaar fractievoorzitter, hoe kijk je daarop terug?

We hebben een ontzettend leuk team. Het is heel leerzaam om fractievoorzitter te zijn, en om samen met een team te proberen mooie resultaten te bereiken voor Haarlem. Wanneer je de fractievoorzitter bent van de grootste partij, komen daar allerlei aanvullende verplichtingen bij in de raad alsmede in de coalitie. Ik heb er veel plezier in en we kunnen mooie resultaten bereiken om Haarlem socialer en duurzamer te maken.

• Na de verkiezingsuitslagen volgde lange coalitieonderhandelingen. Hoe kijk je terug op dit proces en de uitkomst?

Het was bijzonder om mee te mogen maken. Na maandenlang intensief campagne voeren was de winst natuurlijk prachtig, maar daarna was ik ook echt helemaal leeg en dan begint het lange proces van de coalitievorming tot aan de zomer. Het begin was lastig, omdat het niet lukte om tot een breed gedragen voorkeursvariant te komen. Toen we eenmaal in de huidige samenstelling met GroenLinks, D66, CDA en Actiepartij aan de slag konden met de inhoud ging het allemaal heel prettig. De uitkomst was voor ons een goed onderhandelingsresultaat met veel herkenbare acties om Haarlem socialer en duurzamer te maken, en met Diana en Floor ook twee goede wethouders die we mochten leveren.

• De PvdA werd de grootste in Haarlem. Hoe is onze inbreng terug te zien in het coalitieakkoord?

 De PvdA heeft campagne gevoerd op een sociale en duurzame toekomst. Je ziet echt terug dat we stevig doorgaan met de bouw van betaalbare woningen en het huisvesten van kwetsbare groepen. De armoedebestrijding hebben we uitgebreid, en er is een breed pakket aan maatregelen om energie armoede tegen te gaan, de buurten te vergroenen en onze samenleving te verduurzamen.

• Belangrijke politieke onderwerpen waren afgelopen jaar de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis en het woningentekort. Heb je het idee dat veel Haarlemmers hier ook mee te maken hebben?

Zeker, veel Haarlemmers stonden weer klaar om Oekraïners op de vlucht voor oorlog op te vangen. Ik ben keer op keer blij dat zo veel Haarlemmers anderen de hand reiken wanneer zij in nood zijn. Voor veel Haarlemmers heeft de oorlog natuurlijk wel een enorme keerzijde nu de prijzen voor energie en de boodschappen door het dak knallen, al komt dit nog meer door de hebzucht van het bedrijfsleven dan de kosten voor de producten zelf. Als raadslid voelt het soms ergens wel onmachtig dat het Rijk de meeste invloed heeft op het huishoudboekje van onze inwoners. Dat we in Nederland op zo’n schaal armoede in stand houden en acceptabel vinden, blijf ik volslagen bizar vinden. Als je zo veel welvaart hebt, kun je mij niet wijs maken dat het echt niet anders kan. 

• Bewonersparticipatie is een belangrijk lokaal onderwerp. Hoe zorgen we ervoor dat de stem van inwoners wordt meegenomen in het beleid van de gemeente?

Goede vraag, dat is een enorme uitdaging. Er zijn zo veel uitdagingen en tegelijkertijd is er zo weinig ruimte beschikbaar om alles op te pakken. Je wilt er eigenlijk voor zorgen dat maatregelen niet als een dictaat van bovenaf over de bevolking wordt gekieperd en wordt gepresenteerd als onvermijdelijk. Ook bij moeilijke opgaves moet je in samenwerking met elkaar aan de slag. Ik ben benieuwd of het recent opgestarte burgerberaad hier ons in de toekomst goed mee kan helpen. Dan geef je echt zeggenschap aan een gelote vertegenwoordiging van de bevolking om samen met oplossingen te komen. In de relatie als raadslid tot inwoners is het soms wel uitdagend om een goed beeld te krijgen hoe een onderwerp speelt. Ook omdat bepaalde groepen zelden van zich laten horen, zoals jongeren, kwetsbare groepen, biculturele Haarlemmers en praktisch geschoolden. Vaak zien we vooral Haarlemmers verschijnen voor wie het wel prima is dat alles in Haarlem zo blijft zoals het is. Als stadsbestuur moeten we echt bruggen blijven slaan naar alle delen van de samenleving om niet één wereldbeeld dominant te maken waar de rest zich dan maar aan heeft te conformeren.

• Duurzaamheid wordt vaak door kiezers genoemd als een belangrijk thema. Wat wil je daar komende periode in bereiken?

 Voor de PvdA is het belangrijk dat we rood en groen beleid combineren. Felgroen en felrood. Dus slecht geïsoleerde huurwoningen van Haarlemmers met een laag inkomen als eerste verduurzamen. Dat gaat dan ook nog eens zonder huurverhoging, dus de lagere energierekening is volledig voor de huurder. Zo krijg je een win-win situatie.

In de openbare ruimte moet er echt meer ruimte komen voor groen en voor de fiets en de voetganger. Veel buurten zijn versteend en je kunt amper normaal over straat omdat sommige straten in de loop van de tijd één grote parkeerplaats zijn geworden. We gaan er echt mee kappen om dat allemaal maar normaal te vinden.

• Hoe verliep de samenwerking met de coalitiepartners afgelopen jaar?

Tijdens en na de lange formatie hebben we elkaar goed gevonden. De samenwerking is prettig, en ik merk een gezamenlijke ambitie om deze periode echt resultaten te boeken en de stad vooruit te helpen. Het scheelt echt als je samen een gemeenschappelijk beeld hebt waar je naar toe wilt. Als een coalitie een huwelijk zonder liefde is, en aan hard bevochten compromissen aan elkaar hangt, gaat daar veel energie aan verloren. We willen echt actie.

• Er zijn weinig betaalbare woningen in Haarlem. Wat zijn je plannen om dit aan te pakken?

Ja, dat is enorm frustrerend. In de vorige raadsperiode woonde ik jarenlang op de logeerkamer van mijn moeder door het gebrek aan woningen. Voor veel jonge Haarlemmers is dat de bittere realiteit; of oneindig bij je ouders wonen, of torenhoge huren betalen bij huisjesmelkers met een onzeker contract of zelfs Haarlem verlaten.

In de vorige periode heeft onze wethouder Floor Roduner veel in werk gezet, en zijn er veel plannen gemaakt in de zogenaamde ontwikkelzones. In totaal goed voor zo’n tienduizend woningen, waarvan 40% sociaal en 40% in het middensegment. In deze periode gaat het echt om opleveren en niet zo zeer om nog weer heel veel nieuwe locaties ontwikkelen en daarvoor plannen maken. Maar met de gestegen bouwkosten, hogere rente, stikstofproblematiek en lange procedures is dat geen sinecure. Zeker als grootste partij voel ik een extra verantwoordelijkheid dat er op dit vlak echt wordt geleverd. Haarlemmers kunnen immers niet wonen in ambities en plannen, die woningen moeten echt opgeleverd worden.

• Vind je dat het werk van de PvdA voor de stad voldoende zichtbaar is?

Met onze zeven raadsleden en twee schaduwraadsleden proberen we zo veel mogelijk de samenleving op te zoeken met werkbezoeken. Ook buiten de verkiezingsperiode gaan we langs de deuren om op te halen wat er speelt in de buurten, en om problemen die er spelen op de agenda te zetten. Maatschappelijke organisaties zoals Triple Threat in Schalkwijk en de Huiskamer van Oost hebben we – ook met collega’s in de raad – bijvoorbeeld actief op de agenda gezet en huisvesting voor geregeld.

Het belangrijkste is dat we vooral echt laten zien dat er resultaten worden geboekt. Dat slecht geïsoleerde woningen worden opgeknapt, dat Haarlemmers zien dat er betaalbare woningen worden gebouwd en dat de buurten groener worden en dat we armoede en schulden daadkrachtig aanpakken.

• Het eerste politieke jaar in inmiddels voorbij, wat zijn je prioriteiten voor volgend jaar?

Als fractievoorzitter wil ik vooral dat het met de fractie goed gaat en dat iedereen het naar zijn zin heeft en zich goed ontwikkelt. We hebben een team vol nieuwe raadsleden en dan komt er in het eerste jaar veel op je af wat nieuw is.

Onze politieke prioriteiten blijven wel de gehele periode hetzelfde met wonen, sociaal en groen. We moeten dit jaar wel een aantal grote woningbouwontwikkelingen echt een stuk verder gaan brengen. Daarnaast ben ik bezorgd over hoe de kosten van de boodschappen en energie zich ontwikkelen. Dan is het altijd maar afwachten wat het Rijk doet en wat we als gemeente nog op kunnen pakken.