Ruimte voor duizenden optopwoningen in Haarlem

In de Haarlemse raad gaat het regelmatig over optoppen. Optoppen is het toevoegen van woningen door een bestaand gebouw te verhogen met één of meerdere bouwlagen. In Haarlem zien we optoppen nu vooral in de vorm van dakopbouwen waarmee bestaande woningen meer vierkante meters krijgen. De gemeente ontvangt daarvoor maar liefst 600 tot 700 plannen per jaar! Plannen om hele woningen toe te voegen zijn zeldzamer, maar zijn er nu ook al.

Op 9 februari organiseerden PvdA Haarlem, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en Actiepartij een discussiebijeenkomst over optoppen in het ABC Architectuurcentrum. We nodigden zeven experts uit om te vertellen over kansen voor optoppen in Haarlem. Dat leverde een leerzame en drukbezochte avond op. Het Haarlems Dagblad en NH Nieuws schreven interessante stukken over de avond en optoppen in Haarlem. In dit blog schrijf ik over de vijf inzichten die voor mij het meest waardevol waren.

Eerste inzicht: Ruimte voor duizenden optopwoningen in Haarlem

Thijs Müller van Creative City Solutions berekende hoeveel optopwoningen Haarlem in potentie kan toevoegen. Dat zijn er (indicatief) tussen 2.710 en en 3.510. De grote kansen liggen in de naoorlogse wijken van Haarlem. Wat belangrijk is om te beseffen is dat het hier alleen nog maar gaat om optoppen. Vaak is er ook ruimte om woningen aan te plakken of om uit te plinten. Daarover vertelde Elan Wonen. Voor vier flats in Meerwijk aan de Albert Schweitzerlaan, Aletta Jacobsstraat, Cornelia de Langestraat en Florence Nightingalestraat onderzoekt Elan Wonen het toevoegen van optopwoningen, tussenwoningen én plintwoningen (bron).

Tweede inzicht: Creëer win-winsituaties

Dat er veel kansen zijn voor optoppen zijn betekent niet dat ook al die kansen kunnen worden verzilverd. Het is enorm belangrijk om de huurders en/of woningeigenaren die al in een gebouw wonen goed te betrekken bij optopplannen. Samen moet je op zoek gaan naar win-winsituaties. Creative City Solutions berekende dat het optoppen kan samengaan met het verduurzamen van 8.100 bestaande woningen. Maar het optoppen kan ook samengaan met het vergroenen en toegankelijker maken van woongebouwen of het toevoegen van voorzieningen. Zo kan optoppen samengaan met meer woonplezier voor huurders en woningeigenaren die er nu al wonen.

Derde inzicht: Het stimuleren van optoppen kan zorgen voor minder sloop

Het stimuleren van optoppen kan er ook voor zorgen dat er minder woningen worden gesloopt. Door sloop vernietig je vaak nog goede materialen en tegelijkertijd sloop je waardevolle sociale netwerken in een buurt. De bouw van nieuwe woningen zorgt nog steeds voor hoge CO2-uitstoot. Daarom is het belangrijk om altijd uit te gaan van de gebouwen die er al staan.

Vierde inzicht: Schaal op en standaardiseer

Wat ik ook leerde tijdens de avond: een gefragmenteerde aanpak is duurder. Als het gaat om optoppen zijn er volop kansen om te standaardiseren. Dat liet Mariette Broesterhuizen van BuurtBoost zien. BuurtBoost ontwikkelde ‘’De Optopper’’. Deze conceptuele woningen worden in de fabriek gebouwd en daarna op een dak geplaatst. Tegelijkertijd pleitte een aantal sprekers ervoor om niet altijd voor de standaardoplossing te gaan. Ricsi van Beek van de gemeente Haarlem liet met fraaie optopprojecten uit Wenen zien dat optoppen voor een enorme verbetering van de ruimtelijke kwaliteit kan zorgen. Er zijn in ieder geval schaalvoordelen te behalen. Een tiende optopproject pak je als corporatie, ontwikkelaar of gemeente waarschijnlijk veel slimmer aan dan het eerste.

Vijfde inzicht: Zoek naar koppelkansen

Tenslotte kan je optoppen als koppelkans zien. Tot en met 2028 moeten alle corporatiewoningen met energielabels E, F en G moeten worden verduurzaamd en ook honderden VvE’s staan in Haarlem voor een verduurzamingsopgave. Kan die verduurzaming niet samengaan of zelfs betaald worden door op te toppen? En welke kansen zijn er nabij gebiedsontwikkelingen en op plekken waar de openbare ruimte wordt vernieuwd? Door iets uit te zoomen kan er ook vaker een passende parkeeroplossing worden gevonden.

Vervolg

Ik ben erg dankbaar voor de inspirerende verhalen van alle sprekers en de meedenkers in het publiek. Ik wil graag een vervolg geven aan de optopavond, want als iets duidelijk werd is dat er volop kansen zijn. Binnenkort gaan we samen met de andere organiserende partijen in gesprek over het vervolg. Over dat vervolg houd ik jullie op de hoogte.