Haarlem: 2018 – 2020, een tussenstand

Na een onverwacht, wel gehoopt, goed verkiezingsresultaat met 6 raadszetels, is er goed onderhandeld met GroenLinks, CDA en D66. Het resultaat: een gedegen coalitieprogramma “Duurzaam doen”, met de voor ons belangrijke ondertitel: Daadkracht voor een groen, groeiend, sociaal en leefbaar Haarlem.

Floor Roduner werd en is onze wethouder, met als parels in de portefeuille:

• Ruimtelijke ontwikkeling (uiterst belangrijk voor het halen van onze woningbouwambitie)
• Grondbeleid (nodig voor werk en woonlocaties en inzet reserve “Ongedeelde stad” dat gevuld kan worden tot € 10 mln)
• Sociale zaken, schulden en minima (instrument om onze sociale doelen te borgen)

Onze speerpunten

Kosten gaan voor de baat uit, dit college gaat stevig investeren in de stad. Die investeringen uiten zich als volgt:

Woningbouw en  bijbehorende voorzieningen, gaan gerealiseerd worden in Ontwikkelzones. Dit doel is gehaald. In 2020 zijn er 8 ontwikkelzones vastgesteld, waarbinnen in de westelijke zones een programma is ingepast met 50% sociale huur, waardoor het gemiddelde resultaat van 40% sociale huur, 40% middeldure en de rest vrij, kan worden gehaald. Door het vaststellen van de zones, aangevuld met enige minder grote locaties, kunnen in 2025 er 10.000 woningen zijn bijgebouwd. 

De komende periode is het zaak, om onomkeerbare besluiten te nemen, zodat er zichtbaar woningen worden gebouwd. 

De reserve Ongedeelde Stad is inmiddels gevuld met € 10 mln, en kan bijv. worden ingezet om woningbouw mogelijk te maken in Haarlem Zuidwest, zeker als het Rijk met de zogenaamde Woningbouw Impulsregeling de investering van Haarlem verdubbelt (net zoals het Rijk dat onlangs met een bedrag van 7,6 mln heeft willen doen voor de Europawegzone). 

Vorig jaar heeft de gemeente moeten bezuinigen, vanwege ernstige tekorten in de porteuilles WMO en Jeugd, maar de reserves Groei van de Stad en Ongedeelde Stad, van belang voor onze woningbouw ambitie, kwamen relatief onaangetast door de bezuigingsrondes. 

Het behoud van de genoemde reserves was onder meer mogelijk doordat de PvdA, in plaats van alleen te bezuinigen om de WMO en Jeugd tekorten aan te zuiveren, (ook) heeft ingezet op het verhogen van gemeentelijke inkomsten (maar zonder de volledige WOZ-waardestijging aan inwoners door te berekenen). 

De minima-regelingen werden conform afspraken in het coalitieprogramma bij de begroting van 2019 uitgebreid. In de vorige bestuursperiode is mede door PvdA inzet, de toegang tot de minima-regelingen verhoogd voor inwoners met inkomens tot 115% van het minimumloon. In Haarlem is deze grens nu opgetrokken tot 120% van het minimumloon. 

In het coalitieprogramma werd een tweede uitbreiding overeengekomen naar 130% in het vertrouwen dat de economie zou doorgroeine, in 2020. Helaas bleek deze tweede uitbreiding bij de tussentijdse herijking in het kader van de begroting 2021 niet haalbaar. 

Wij verwachten dat de groep minima het komend jaar door de Coronacrisis groter word. Onze inzet is dat het beschikbare bedrag om de voorzieningen op peil te houden wordt vergroot.

De tekorten WMO en Jeugd van vorig jaar, zijn mede aangezuiverd vanuit de reserve Sociaal Domein, een reserve die in de vorige bestuursperiode mede door de PvdA tot stand kwam. Vanuit die reserve, kon Haarlem de eerste WMO en Jeugd tekorten beter opvangen dan veel andere gemeenten, die zich met dezelfde tekorten geconfronteerd zagen (een gevolg van decentralisatie binnen het sociaal domein door het rijk ingezet in 2015).

De reserve heeft haar sociale doelen gediend, maar is wel een jaar eerder opgeheven (overgeheveld naar de algemene reserve van de gemeente) dan eerder overeengekomen. Inmiddels ziet Haarlem zich, net als vrijwel iedere andere Nederlandse gemeente, opnieuw geconfronteerd met grote, zelfs nog altijd groeiende, extra uitgaven bij WMO en Jeugd. Het rijk ondersteunt gemeenten incidenteel bij het aanvullen van de tekorten, maar een structurele oplossing van de structurele problemen als gevolg van de decentralisatie van WMO en Jeugd blijven vooralsnog uit

Wij dringen aan op onderzoek naar de de oorzaken van de exponentiele groei vooral bij Jeugd. Tevens zal het Rijk structureel moeten bijspringen. Oproepen hiertoe steunen wij van harte.

Recent heeft Haarlem een bedrag van een kleine 7,5 ton uitgetrokken om jeugdzorgverlener Kenter te helpen bij het overkomen van een flinke crisis in haar bestaan. De PvdA vond deze injectie nodig, mits Kenter voortaan een beter financieel beleid voert en de effectiviteit van de hulpverlening omhoog brengt.

Toekomstbestendig ontwikkelen is inclusief, duurzaam, klimaatadaptief en voor iedereen bereikbaar. De komende periode moeten nog stappen gezet worden om de sociale invalshoek bij duurzaamheid meer uit de verf te latenkomen: hoe nemen we kwetsbare inkomens zo goed en gelijk mogelijk mee in de energietransitie van fossiele brandstoffen (Haarlem Aardgasvrij 2040), naar hernieuwbare energie (bijv. zon en wind) en warmte (bijv. aardwarmte). Onze fractie hamert steeds op dat doorpakken hier nu essentieel is. 

Werkgelegenheid moest in het 2^e deel van deze bestuursperiode al meer aandacht krijgen, maar door de Coronapandemie is dat een gestegen prioriteit. Naast de al eerder aangekondigde aandacht voor de doorontwikkeling van de Waarderpolder en ruimte geven aan werkgelegenheid in de Ontwikkelzones, is de Cultuursector een bijzonder punt van aandacht geworden.  

De culturele sector is niet alleen intrinsiek belangrijk voor de stad, maar ook 7 % van de beroepsbevolking is afhankelijk van de culturele sector.  Bij het bestrijden van ongewilde Covid-19-effecten, zoals de bedreiging voor het Frans Hals Museum en Haarlemse podia zoals de Toneelschuur, de Philharmonie en Stadsschouwburg door een verplichte tijdelijke sluiting, heeft onze fractie stevig bijgedragen om compenserende maatregelen mogelijk te maken.

De PvdA-fractie heeft een initiatiefvoorstel in voorbereiding dat de uitgifte van extra grond beoogt, zodat de Waarderpolder kan worden verdicht en effectiever kan worden gebruikt dan nu het geval is (relatief veel laagbouw, ongebruikte percelen, opslagbedrijven die relatief weinig werkgelegenheid bieden, etc).

In lijn met ons verkiezingsprogramma staat in het coalitieakkoord het voornemen om onderzoek te doen naar de effecten van privatisering en aanbesteding. Helaas is onze motie daarover door een onverwachte tegenstem van GroenLinks vooralsnog geblokkeerd. Wij gaan proberen het alsnog gedaan te krijgen.

Goede onderwijsvoorzieningen zijn voor Haarlem onmisbaar. Met de andere partijen in het college zitten we op een lijn om een ruimhartige inhaalslag mogelijk te maken. 

Onze fractie heeft sport ook hoog in het vaandel staan. Dat bleek bijvoorbeeld bij het beschikbaar stellen van bescheiden fondsen voor kleedkamers op het terrein van Kon. HFC. De club financierde de rest van de renovatie van de clubgebouwen zelf.

Met goede moed gaan wij de uitdagingen aan, die voortvloeien uit de 2^e Coronagolf.

Ienke Verhoeff, fractievoorzitter Haarlem