Flink bezuinigen en extra lasten . . . en dan rinkelt de kassa!
Gemeenten zijn voor het grootste deel van hun financiering afhankelijk van gelden die zij ontvangen van het Rijk. Enkele keren per jaar ontvangen de gemeenten een update hoeveel geld zij van het Rijk mogen verwachten de komende jaren. In het voorjaar werd, met de zogenaamde Meicirculaire, duidelijk dat Haarlem en vele andere gemeenten de komende jaren fors minder zouden ontvangen en voor pijnlijke ingrepen zouden komen te staan. Ondanks de economische voorspoed en de enorme begrotingsoverschotten bij het Rijk. Zodoende luidde de G40 – de 40 grootste gemeenten – de noodklok.
Bij de voorbereiding op de begroting was er kommer en kwel. Bezuinigen, en ja ook op zaken op het sociale vlak, die de PvdA veel pijn doet. De belofte in het coalitieakkoord om vanaf 2021 de beschikbaarheid van de minimaregelingen verder op te trekken van 120 naar 130 % van het bijstandsniveau, sneuvelde. Ook andere bezuinigingen en het verhogen van lasten zijn pijnlijk voor de Haarlemmer. De PvdA bereidt zich voor op een zware discussie en hoopt door slim om te gaan met reserves en het verschuiven van gelden de ergste pijn te verzachten bij de begrotingsbehandeling begin november.
Uit de nieuwste update vanuit het Rijk – de zogenaamde septembercirculaire – blijkt echter dat er structureel, dus elk jaar, oplopend tot vijf miljoen extra beschikbaar extra zal zijn. De vlag lijkt uit te kunnen. Lijkt, want er zijn nog taakstellingen en het extra geld heeft niet direct effect op de begroting van 2020 en verder. Omdat de WOZ waarde in Haarlem sterk bovengemiddeld stijgt, krijgt de gemeente Haarlem minder geld. Dit effect zal ook naar verwachting enkele miljoenen minder zijn. De PvdA Haarlem hoopt dat de gemeenten en het Rijk samen voor meer stabiele financiering van de gemeentelijke financiën gaan zorgen. Enorme schommelingen brengen grote onzekerheid met zich mee voor zowel de politiek als bewoners. Dit plaatst de Begroting van 2020 en verder echter wel in een ander daglicht.
Het goede nieuws geeft ons wel de kans om moties in te dienen om het geld dat volgend voorjaar bij de Kadernota wordt verdeeld, in te zetten op doelen die voor de PvdA van groot belang zijn. De reserves van Haarlem zijn behoorlijk groot. Nu we weten dat er extra geld beschikbaar gaat komen, kunnen tekorten over 2019 wat ons betreft gedekt worden uit de algemene reserve en kan de reserve sociaal domein prima nog een jaar blijven bestaan. Natuurlijk gaan we in samenwerking met andere politieke partijen zoeken naar mogelijkheden om pijnlijke bezuinigingen in het sociaal domein, de breedte sport en cultuur weg te nemen of te beperken. Hopelijk kunnen we daarmee kwetsbare Haarlemmers zo veel mogelijk ontzien. Haarlemmers moeten er zeker van kunnen zijn dat Haarlem een sociale stad is én blijft. Juist nu het economisch zo goed gaat zou de voorspoed er voor alle Haarlemmers moeten zijn.
De wind waait hopelijk uit een minder gure hoek dan verwacht en daarmee ontstaan er hopelijk mogelijkheden voor de aanpak van de belangrijkste uitdagingen in de nabije toekomst van Haarlem. De PvdA blijft zich in zetten om in Haarlem voor meer betaalbare woningen te zorgen. Waar mogelijk zorgen we voor extra middelen om 10.000 woningen te bouwen tot 2025, waarvan 40% sociaal en 40% middensegment, zo goed en snel mogelijk uit te kunnen voeren. In Haarlem willen we ook zorgen voor een sociale energietransitie, zodat Haarlemmers met een kleine beurs ook mee kunnen doen met verduurzaming.
Ienke Verhoeff