Er is wel degelijk een weg terug! Dirk Boterblom biedt kansen aan verslaafden

Dirk Boterblom is eigenaar van de Bijna-Gratismarkt in Haarlem, een particuliere kringloopwinkel. In het verleden deed hij alles wat god verbood. Criminaliteit en drugs beheersten lange tijd zijn leven, maar al lange tijd geleden heeft hij het roer omgegooid. Hij stelt zichzelf nu ten doel om anderen verder te helpen. “Mijn plan is om mensen met mijn expertise te confronteren en te zeggen: er is wel degelijk een weg terug.”

“Ik heb net een winkeldief betrapt”, zegt Dirk als ik bij hem binnenloop. “Ik zag dat hij een radio wilde stelen en heb hem erop aangesproken. Hij stond helemaal te trillen op zijn benen.” De politie heeft hij er niet bij gehaald. “Dat kost me een hoop tijd en ik heb het druk met de zaken.” Het is te merken, want hij wordt constant aangesproken. Door klanten en door de mensen die voor hem in de winkel werken. Veel van zijn medewerkers komen ‘van ver’. Mensen die verslaafd zijn, met zware psychische problemen en bijvoorbeeld veroordeelde criminelen die weer op vrije voeten zijn. Of die nog werken aan hun terugkeer.

“Laat ze maar hierheen komen, want ik kan de mensen structuur bieden. Door mijn eigen ervaringen weet ik wat er nodig is om uit de problemen te komen. Het begint bij erkennen dat je een probleem hebt en dat je hulp nodig hebt om dat te overwinnen. Ik confronteer ze met hun problemen. Financieel, bijvoorbeeld, maar ook met hygiëne. Door mijn eigen verleden doorzie ik hoe ze soms de waarheid verdraaien. Ze maken mij niks meer wijs. Ik confronteer ze met die dingen en vraag: ‘wat wil je nou eigenlijk?’”

“In de afkickkliniek moest ik vroeger zelf een motivatiebrief schrijven. Waarom denk jij dat we nu een ton in jouw herstel moeten steken? Hoe belangrijk ben jij dat wij dat gaan doen? Hoezo ben jij dat waard?” Ik vraag dat nu ook aan mensen en uit die motivatiebrief lees je veel dingen.

“Voordat mensen bij mij beginnen, vraag ik ze: ‘Kun je echt schoon bij me komen? Zorg je voor ontbijt?’ Ik wil dat mensen iets hebben gegeten als ze bij me komen, hoewel dat niet voor iedereen makkelijk is. Drank en drugs liggen voor veel van die mensen veel meer voor de hand. Al is het maar een slok ontbijtdrank, je  moet een basis leggen. Zelf zorg ik ervoor dat er ontbijt en lunch beschikbaar is. Dat werkt ook onbewust door: het geeft een goed en veilig gevoel.”

Een man loopt binnen en vraagt of Dirk een gilet voor hem te koop heeft. Een voormalig medewerker, zo blijkt later. “Ik heb deze mijnheer in het verleden ook veel geholpen. Is nu clean en heeft een eigen restaurantje.”

Dirk vervolgt: “Als mensen bij me binnenkomen gaan we kijken waarmee ze aan de slag kunnen. Er is in de winkel voldoende te doen. We repareren veel spullen die we binnenkrijgen. Houtbewerking, we zijn met fietsen bezig en we repareren bijvoorbeeld apparatuur. Een van mijn eerste medewerkers geeft ook drumlessen, dus we krijgen ook mensen uit de buurt over de vloer.” Tegenwoordig vindt aardig wat handel via internet plaats. “Op bol.com hebben we een shop (de boekendiscounter) en via Marktplaats hebben we nu bijna 200 artikelen te koop staan. Al die dingen moeten er ook op worden gezet en opgestuurd, dus er is werk genoeg te doen.”

Dirk’s winkel wordt inmiddels ook door de gemeente en andere partijen steeds beter gevonden. “Ze krijgen langzaam in de gaten dat mijn aanpak effect heeft, maar het komt langzaam. Ik werk op basis van ervaring en niet met vaste protocollen. Daar kunnen sommigen maar moeilijk aan wennen.” Het sluiten van contracten gaat nog lastig. “Ik zou graag een zorgcoördinator aanstellen, maar daarvoor heb ik wel wat vaste afspraken nodig. Ik heb nu al een aantal namen van mensen die hier zo kunnen beginnen, maar het wachten is nog tot we aan de slag mogen op basis van een contract. In de tussentijd lopen deze mensen met hun ziel onder de arm.”

Ondertussen komt er een man binnen met spullen “Ik kan niet alles in een keer brengen, Dirk, ik kom zo terug met meer”.

“Aan mijn aparte aanpak moeten mensen vaak wel wennen, maar ik ben wie ik ben. Ik behandel iedereen als mens, ik ben zelf een doelgroeper. Een vriend van me noemde me eens een ‘geestelijk stuntman’. Dat herken ik wel. Ik heb natuurlijk wel geleerd in de afgelopen jaren. In het verleden kon ik nog wel eens fel reageren, maar ik heb zelf ook geleerd. Bij weerstanden moet ik gewoon mijn mond even houden.”

“Ik vind dat u een mooie zaak heeft”, vertelt een oude man ondertussen. Een uitbundig “Dankjewel!” is zijn deel. Een buurvrouw loopt de winkel binnen: “Je bent een held, Dirk, je hebt er zeven fans bij” Vorige week vroeg ze of ze een opdracht van een speurtocht bij hem mocht onderbrengen. Dat was natuurlijk mogelijk en hij had er nog wat snoepgoed aan toegevoegd. Zeven blije buurkinderen.

Een aantal maanden geleden kwam hem ter ore dat er een nieuwe partij in de stad kwam om aan de slag te gaan met daklozen. “Ik zocht via LinkedIn contact met ze. Voor die doelgroep kan ik iets betekenen. Toen ze kwamen kijken, waren ze gelijk enthousiast. Nog even afwachten, maar ik hoop dat we de afspraken snel kunnen afronden.”

Voor Dirk’s balie staat een man. “Mag ik hem toch kopen?” Het is de jongen die een uur geleden dezelfde radio nog wilde stelen. “Wat jij probeerde kan natuurlijk voor geen meter.” antwoordt Dirk, terwijl hij de radio afrekent, “kom over een paar dagen nog maar eens terug, dan praten we er eens over hoe jij iets van je leven kan maken”.

Dit artikel maakt onderdeel uit van De Vooruit, een sociaal-democratisch online nieuwsplatform. Het uiteindelijk doel van De Vooruit is om de verhalen, ervaringen en dromen van mensen onder woorden te brengen. Hun verhalen vormen de basis van ons politieke werk. Ze zetten ons aan het denken en zorgen er voor dat we in actie komen. Waar nodig of mogelijk leggen we de verbinding met onze ombudsteams, die mensen snel en deskundig met raad en daad bijstaan.