De ontwikkeling van de Koepel en keuzes in 2019

In meerderheid kiest de fractie in de raad van donderdag 18 april voor het onder strikte voorwaarden geven van een laatste kans aan de stichting Panopticon om haar plannen voor de Koepel te realiseren. Als het de stichting lukt, voor 1 december dit jaar voldoende getekende huur en of koopcontracten te overleggen en mede daardoor de financiële basis onder het project voldoende te versterken, dan kan de ontwikkeling van de Koepel verder.

De afgelopen weken heeft de fractie meerdere malen de voors en tegens besproken.

In de vorige raadsperiode heeft de fractie meegewerkt aan het tot stand komen van een mooi programma van eisen voor de ontwikkeling van de Koepel, toen nog eigendom van het Rijk. De fractie was tegen het aankopen van de Koepel door de gemeente en dan direct doorleveren aan de stichting Panopticon. Immers er waren meer partijen geïnteresseerd in het realiseren van mooie plannen binnen het programma. Wilden wij een Nederlands bekostigde universiteit? Jazeker, maar dat kan ook elders in Haarlem of een andere partij vindt een universiteit bereid. De risico’s bij de ontwikkeling door een particulier initiatief vond de fractie te groot. Helaas heeft de fractie hierin gelijk gekregen.

Begin deze periode een nieuwe lastige afweging over de Koepel. Amvest een belangrijke partij, eiste van de stichting dat de hypotheek werd afgelost. Dat kon de stichting alleen door een deel van haar terrein te verkopen. De fractie moest kiezen uit, of de stichting failliet laten gaan of accepteren dat er een goed sociaal woningbouwprogramma zou worden gerealiseerd door Elan en Duwo (studentenhuisvesting). De fractie beoordeelde de risico’s en koos voor het voorgestelde woningbouwprogramma. 

Bij de doorverkoop van het Rijks eigendom naar de stichting, heeft de gemeente een terugkooprecht om niet bedongen. Doel: greep houden op de ontwikkeling, maar met een risico. Niet het Rijk, maar de gemeente zal bij terugverkoop om niet, het ontwikkelrisico op haar moeten nemen. Ontwikkelen is een vak en het kost veel geld, ook als je dat door een marktpartij laat doen. Bij teruglevering is de Koepel nog geld waard, maar de gemeente moet kosten maken om de Koepel te beheren en de verkoop te begeleiden en te organiseren. Daarnaast moeten er kosten worden gemaakt, omdat de parkeervoorziening voor de Koepel gedacht is op het al verkochte deel voor de woningbouw. 

Het resultaat, meent de meerderheid van de fractie is naar verwachting in geld niet positief en hindert het woningbouwproces en de gebiedsontwikkeling.

Het college meent dat de businesscase reden is om met de stichting in  zee te gaan. B&W wil de terugkooprecht, opheffen door het stellen van vervangende zekerheden. De gehele fractie is het op dit moment niet eens met het college, dat de businesscase voldoende is onderbouwd. De stichting heeft de business case bijna rond.  De potentiële huurders zijn enthousiast en houden  een goed verhaal, maar de benodigde zekerheden ontbreken nog. 

Bij zakelijke onderhandelingen is ook het vertrouwen in de tegenpartij essentieel. Daar zit een belangrijke onzekerheid. Tot nu toe heeft Panopticon mooie plannen gepresenteerd, maar is meerdere keren niet in staat gebleken de met de gemeente afgesproken deadlines te halen. Voor één van ons is dat reden te kiezen voor het terugkooprecht. Anderen twijfelden of kiezen schoorvoetend gezien de risico’s bij het inroepen van het terugkooprecht, om de stichting nog een laatste kans te geven. Op initiatief van o.a. de PvdA, is er een nieuwe deadline gesteld op 1 december. Wordt die niet gehaald, dan verzoekt de raad het college de koepel terug te kopen. 

Unaniem is de fractie van mening dat de Samenwerkingsovereenkomst (een SOK) die het college wil afsluiten te ver gaat. Investeren in particulier academisch onderwijs is uitdrukkelijk in het coalitieakkoord uitgesloten in dit project. 

Zoals fractiegenoot Marceline Schopman keer op keer heeft aangegeven, is door het vorige college een fuik ingezwommen. Niet onze keuze. Het voorliggende plan, als het kan worden gerealiseerd past binnen het ook door ons gewenste programma van eisen. Deze ontwikkeling kan een aanwinst zijn voor de stad. Het door ons gewenste toegankelijke betaalbare onderwijs is nog ver weg.

Ienke Verhoeff

Fractievoorzitter PvdA Haarlem