In memoriam Jan Haverkort – ‘mijn voorbeeld’

Jan Haverkort is overleden. Terwijl ik kijk naar wat ik zojuist heb geschreven lijkt het zo onwezenlijk. Zo’n veertig jaar lang hoorde Jan Haverkort bij de Haarlemse politiek, waarvan zestien jaar als eenvoudig raadslid en acht jaar als wethouder. Bij mijn gehele politieke leven hoort Jan Haverkort. En nu hij er niet meer is, nog steeds.

Toen ik in 1980 als vijftienjarige lid werd van de PSP en kort daarna van de Jonge Socialisten in de PvdA, omdat dat nu eenmaal de enige actieve linkse jongerenorganisatie van de stad was, ontmoette ik Jan bij een vergadering van de PvdA. Lang haar, colbertje, rap van tong. Hij was niet zo lang daarvoor samen met anderen overgestapt van de PSP naar de PvdA. En ik volgde zijn voorbeeld enkele jaren later.

In de jaren negentig hebben we onder andere samen voorstellen in de gemeenteraad gedaan om het huwelijk open te stellen voor homoseksuelen. En dat balletje is in de Nederlandse politiek blijven rollen. Ook de eerste pogingen om legalisering van drugs bespreekbaar te krijgen in de Haarlemse politiek zijn van die tijd. Ik was actief geweest in de werkgroep drugs van de JS, hij in die van Release.

Jan was een fractievoorzitter waar je trots op kon zijn. In zijn verhalen tijdens de algemene beschouwingen, wist hij als geen ander de lokale politiek te verbinden aan idealen in de landelijke en de wereldpolitiek. Of het nu ging om Berufsverboten in Duitsland, een stedenband met een stad in Afrika, kernwapens, honger in de wereld of de val van de Berlijnse muur, Jan legde zo knap het verband met wat wij in Haarlem aan het doen waren, dat je zeker wist dat die nieuwe, mooiere, rechtvaardigere wereld er nu wel snel zou komen.

Een één mei-viering met Jan Haverkort én Dolly Bellefleur, dat paste precies. Jan bleef altijd een rebel, ook toen hij zelf de bestuurder werd tegen wie je af en toe moest aanschoppen. In de jaren zeventig nog actievoerder bij Release en als wethouder dertig jaar later een rechtszaak tegen je aangespannen krijgen door Release. En zo hoort het ook.

Jan was een wandelende encyclopedie. Je noemde een land of een persoon of een boek en Jan begon met het vertellen van verhalen en anekdotes, die altijd wisten te boeien. Hij had in alles interesse en had ook van veel verstand. Jan combineerde idealisme met een flinke portie realiteitszin, want wat hadden je kiezers aan mooie praatjes alleen? En Jan had gelukkig ook veel gevoel voor humor, soms op het harde af. Wat hebben we veel gelachen. Ook regelmatig om onszelf.

Jan werd de wethouder die in tijden van forse bezuinigingen de Haarlemse cultuur overeind hield en onder andere de verbouwing van de stadsschouwburg voor elkaar kreeg. Hij werd de wethouder volkshuisvesting die de ontwikkeling van de het Enschedé-terrein tot een goed einde bracht en  sloeg onder andere de eerste paal voor Molen de Adriaan en opende de nieuwe Selimiye moskee. Hij was ook de wethouder die voldoende geld bijeen kreeg om getroffenen van de palenpest financieel een steuntje in de rug te geven.

Jan Haverkort is altijd mijn voorbeeld geweest in de Haarlemse politiek. En ik heb dat voorbeeld nooit kunnen evenaren. Jan deed niet alleen aan politiek. Jan was politiek. Dankjewel Jan.