Een besluit over de Koepel

De fractie van de PvdA Haarlem heeft de afgelopen negen maanden geworsteld, getwijfeld, gewikt en gewogen over het voorgenomen collegebesluit voor aankoop en directe verkoop (AB-BC) van de Koepel aan Panopticon. Donderdag 16 februari werd dit voorstel in de gemeenteraad besproken.

Na een marathonzitting tot 02.00 uur ’s nachts heeft het college besloten om, ondanks de eerdere meerderheid in de raad tegen deze doorverkoop, en de gelijke (18-18) stemuitslag van afgelopen donderdag, toch het collegebesluit uit te voeren. Waarom heeft de PvdA-fractie tegengestemd?

Enerzijds is daar een plan voor een University College (UC) in de Koepel. Een mooi plan. Een plan met onzekerheden maar ook met veel steun in de stad. Niet het enige plan, maar wel het meest uitgewerkte plan dat nu bekend is. Anderzijds zijn daar de financiële en juridische risico’s voor de gemeente; het risico dat het plan niet gerealiseerd wordt én dat andere potentiële mooie plannen via deze verkoopconstructie geen enkele kans krijgen. Die afweging heeft fractie de afgelopen negen maanden continu beziggehouden.

We stelden ons vragen als: Is het plan van Panopticon een unieke kans voor de stad? En moet dat dan per se in de Koepel? Hoe zeker is het dat het plan daadwerkelijk gerealiseerd wordt? Wat als de Koepel over twee jaar leeg staat, zonder universiteit en de gemeente in de maag zit met een ingewikkeld stuk vastgoed? Als de Koepel van de gemeente zou zijn, zouden we dan vanavond besluiten om de Koepel voor dit bedrag aan de stichting te verkopen? Dat zijn vragen die we ons steeds hebben gesteld, keer op keer. Het was geen gemakkelijke keuze.

Sinds de laatste vergadering kregen we nieuwe informatie. Er is een brief gekomen van de Triodos Bank en er zijn berichten gekomen van de Open Universiteit en de Vrije Universiteit, waarin zij aangeven het gesprek verder te willen aangaan om te onderzoeken of ze aan het realiseren van een UC kunnen meehelpen. We waarderen deze berichten en snappen dat dit het maximale is dat Panopticon op dit moment kan bereiken. Maar daar wringt ook gelijk de schoen. We vinden nog steeds dat er teveel vragen en onzekerheden en ongelijkheden in kansen open blijven staan om de AB-BC constructie te rechtvaardigen.

Het was niet makkelijk, zelfs verleidelijk, om te kiezen tussen het bekende: het al indrukwekkend uitgewerkte plan van Panopticon, en het onbekende: het resultaat van de Rijksprocedure. Maar de PvdA heeft vertrouwen in de Nota van Eisen en Ambities die op initiatief van de PvdA-fractie verder is aangescherpt. De Rijksprocedure voor verkoop voorziet eerst in een selectie op basis van EISEN (uit de Nota Ambities & Eisen) en vervolgens op basis van KWALITEIT, waarbij onze eigen gewaardeerde stadsbouwmeester deel uitmaakt van de selectiecommissie naast o.a. de Rijksbouwmeester. Pas na de selectie van plannen op de beste kwaliteit, komt bij de vijf overgebleven kwaliteitsplannen de hoogste bieder in beeld. Op het verzoek van de PvdA-fractie aan het Rijksvastgoedbedrijf om in die laatste ronde naast de prijs ook kwaliteit mee te wegen zoals nu als pilot in Amsterdam gebeurt bij de Bijlmerbajes, kregen we helaas geen akkoord. De strijd van ideeën kan volgens ons, en volgens de verantwoordelijk wethouder zoals hij zelf beaamde in zijn bijdragen, voor een mooie ontwikkeling van het gehele gebied rond de Koepel zorgen. En we hoopten oprecht dat ook Panopticon aan de openbare verkoop mee zou willen doen.

Voor de AB-BC-verkoop zien we te grote risico’s voor de gemeente. Misschien zijn we gekleurd door ervaringen in Haarlem die op een drama uitliepen. Lees echter de onderzoeken en adviezen van de Rekenkamercommissie er op na. Het college heeft in dit aangepaste voorstel gelukkig meer oog gekregen voor de risico’s die het oplevert voor de gemeente, met dank aan de inspanningen van met name de GroenLinks-fractie, maar er blijven financiële en juridische risico’s over die moeilijk of niet te beheersen zijn. Laten we er één risico uitpikken: het risico van de aanwezigheid van asbest. Indien de kosten van asbestverwijdering groter zijn dan een ton, gaat de koop niet door volgens het contract. Het college zegt daar zelf over dat er een gerede kans is dat er asbest in de Koepel zit door verbouwingen in de jaren ‘60 en ‘90. In het besluit vinden we ook meteen de beheersmaatregel van dit risico: een extra asbestonderzoek door het Rijk. Het Rijk heeft echter de afgelopen weken herhaaldelijk aangegeven geen extra onderzoek te willen doen. Ik heb diverse brieven en mails van het Rijk aan wethouder Van Spijk en burgemeester Wienen hierover ingezien en ter verifiëring de ambtenaar van het ministerie BZK afgelopen donderdag er persoonlijk over gesproken. Ook het ministerie bevestigde dat het college weet dat dit punt 100% niet-onderhandelbaar is! In het collegebesluit staat onomwonden dat er in dat geval dan niet tot aankoop overgegaan wordt. Toch zet het college de aankoop gewoon door.

Voor één fractielid; Aynan, sloeg de afweging de afgelopen dagen door naar het geven van het voordeel van de twijfel aan Stichting Panopticon, hij heeft voor het collegevoorstel gestemd. De rest van de fractie heeft een andere, unanieme, afweging gemaakt op basis van alle hiervoor genoemde argumenten en overwegingen en tegen het voorliggende collegebesluit gestemd. Evenals SP, CDA, VVD, Hart voor Haarlem en Fractie Mohr.