Begroting 2023-2026

Op 7 november 2022 besprak de gemeenteraad van Haarlem de jaarlijkse begroting. Een belangrijk politiek moment. PvdA-fractievoorzitter Maarten Wiedemeijer gaf daarbij onderstaande toespraak.  

Voorzitter,

Vandaag wil ik het hebben over verschil moeten maken. In een tijd van oplopende armoede, forse woningnood en de steeds meer aanwezige klimaatcrisis is het voor de PvdA van groot belang ons te richten op de Haarlemmers waarvoor we het verschil moeten maken. Haarlemmers waarvoor de politiek het verschil moet maken. Dit zijn geen kwesties waar de politiek het verschil kan maken, maar zaken van grote noodzaak. Fundamentele voorwaarden tot bestaanszekerheid. Zaken die onder grote druk staan. Zaken waarvoor actie meer noodzakelijk is dan ooit tevoren. Zaken waar de komende jaren met deze begroting jaarlijks meer dan 600 miljoen wordt uitgegeven en jaarlijks zo’n 75 miljoen voor wordt geïnvesteerd in onze mooie stad.

Sociaal

In tijd van toenemende armoede is het noodzakelijk dat Haarlem handelt. Maar Haarlem kan het niet alleen, hiervoor is ook toereikend kabinetsbeleid nodig. Waar met inzet van onder andere de PvdA en GroenLinks gelukkig het broodnodige energieplafond is gekomen. Nog steeds blijft meer nodig. Hogere lonen en lagere lasten op arbeid, zodat werken loont. De PvdA blijft dan ook lokaal en landelijk knokken voor een verhoging van het minimumloon naar 14 euro per uur, zoals we dat ook lokaal met Spaarnelanden hebben afgesproken.

Hier in Haarlem worden de minimaregelingen per 1 januari verruimd naar 130 procent van de bijstandsnorm, daar zijn we erg blij mee. Dit betekent dat meer Haarlemmers mee kunnen doen aan bijvoorbeeld sport, kunst en cultuur en huiswerkbegeleiding.

Juist voor Haarlemmers die het minder breed hebben moeten we daadkrachtig handelen ten aanzien van de torenhoge energiekosten. Komend jaar trekken we hiervoor omstreeks 6 miljoen uit, deels voor een groter bereik van de energietoeslag en deels voor het verbeteren van de kwaliteit van de woningen en betere isolatie. Zo combineren we sociaal en duurzaam beleid.

Het goed uitvoeren van onze zorgtaken in het sociaal domein blijft een uitdaging. Lange termijn financiering staat onder druk en ondertussen maken meer Haarlemmers gebruik van de WMO en Jeugdzorg. Daarom is het goed dat we hier de komende jaren 8 miljoen extra voor uit trekken zodat we Haarlemmers die zorg nodig hebben, dat ook kunnen bieden.

Nu er sprake is van stijgende armoede, maken wij ons zorgen om toenemende dak en thuisloosheid onder Haarlemmers. “Niemand slaapt op straat” moet juist nu onze ambitie zijn. Kan het college aangeven wat de huidige signalen zijn er of hiervoor genoeg financiële middelen zijn?

Recent bracht mijn fractie een werkbezoek aan Triple Threat, een heel inspirerend initiatief in Schalkwijk. Maar zij hebben het erg lastig om huisvesting te vinden voor de lange termijn. Vraag aan het college kunt u toelichten hoe u er voor zorgt dat zij langdurig gehuisvest kunnen worden?

Wonen

Voorzitter,

Er woedt een stevige wooncrisis in Haarlem. In de vorige periode hebben we veel ontwikkelzones vastgesteld zodat er de komende jaren de broodnodige betaalbare woningen kunnen worden opgeleverd. Deze periode is het vooral noodzaak om plannen uit te voeren. Om de uitvoering verder mogelijk te maken wordt de Reserve Ongedeelde Stad aangevuld met 10 miljoen euro, zodat we meer sociale woningen aan de Westkant van het Spaarne kunnen bouwen.

Om de bouw van betaalbare woningen te versnellen wil de PvdA het college vragen om te onderzoeken wat de consequenties zijn als we alleen nog maar sociaal en middelduur bouwen op eigen grond. Kortom, geen dure woningen meer op eigen grond. Dure woningen zijn er immers genoeg. De PvdA neemt dit onderzoek graag mee in het voorjaar in de discussie omtrent de ruim aanwezige incidentele middelen.

Om bestaande huurwoningen te verduurzamen en meer sociale huurwoningen toe te voegen hebben we de woningcorporaties keihard nodig. Per 1 januari hebben zij meer middelen door de afschaffing van de verhuurderheffing. Dit lijkt echter grotendeels te verdampen door hogere bouwkosten, hogere rentelasten en hogere belastingdruk. De PvdA wil dat het college scherp in de gaten houdt of de corporaties wel genoeg middelen hebben om onze ambities waar te maken, anders moeten we lokaal subsidies beschikbaar stellen.

Groen/duurzaamheid

Voorzitter,

In de komende 4 jaar wordt er in de Begroting omstreeks 150 miljoen euro geïnvesteerd in de openbare ruimte, om deze te vergroenen, klaar te maken voor de toekomst en achterstallig onderhoud weg te werken.

Hiervoor is het bittere noodzaak om de realisatiegraad te verhogen. Het klimaat wacht niet op ons. Achterstallig onderhoud wacht niet op ons. Dit is onze schuld aan de huidige bewoners, maar ook aan jonge Haarlemmers. Wat vertellen we hen als straks de huizen vol lopen bij zware regenval? Wat vertellen we hen als de stad niet klaar is voor toenemende hitte? Wat vertellen we hen als voor steeds meer mensen en dieren de planeet onleefbaar is geworden?

Om onze schuld in te lossen moeten we allemaal een bijdrage leveren. Het college. De bewoners. De ambtenaren. Maar ook de raad. We moeten het eerlijke verhaal vertellen. We kunnen niet op de huidige weg doorgaan. Dit vraagt een raad die beslissingen durft te nemen, ook als ze impopulair zijn. Wij zijn de gekozen volksvertegenwoordigers die onze blik moeten richten op de toekomst, waar we met Haarlem naar toe willen. Niet uit luxe, maar uit bittere noodzaak. De planeet staat in de fik en ondertussen maken velen zich vooral druk over het geluid van het brandalarm.

Cultuur/nachtvisie

Voorzitter,

Het is nog vroeg op de avond, maar ik wil het hebben met u over de nacht. 2 jaar geleden diende de PvdA met grote steun hier in de raad de motie in om een locatieverkenning uit te voeren naar mogelijke locaties voor 24 uursvergunningen. Tot dusver hoorden we hier nog weinig over terug. Uit technische vragen blijkt dat in de afgelopen 2 jaar de uitvoering hiervan complex was. Alle begrip voor alle uitdagingen in de tussentijd. Minder begrip is er voor de gebrekkige informatievoorziening voor deze vertraging en de informatie. Voorzitter, naast portefeuillehouder bent u ook voorzitter van de raad, ik vraag u dan ook toe te zien op een goede informatievoorziening richting de raad in het vervolg.

Inclusiviteit

Waar de PvdA positiever over is, is de inzet van de burgemeester en het college voor een inclusieve, solidaire gemeenschap. Zowel binnen Haarlem als met de warme blik naar buiten. Zo toonde het college zich daadkrachtig met de opvang van vluchtelingen op de vlucht voor de vreselijke oorlog in de Oekraïne en vragen wij aandacht voor de onderdrukte vrouwen in Iran, maar ook hier in Haarlem kunnen we de positie van de LHBTI gemeenschap versterken en we kijken uit naar de agenda diversiteit en inclusie.

Voorzitter,

Namens het seniorenconvent dien ik bij deze graag het amendement in “versterk de griffie”. Met het amendement besluiten we om de komende jaren zo’n 4 ton extra beschikbaar te stellen, deels gedekt door incidentele middelen en structureel door een taakstelling op te voeren.

Afsluitend. De PvdA ziet dat deze begroting het verschil maakt voor de Haarlemmers waar het verschil voor gemaakt moet worden en tracht de bestaanszekerheid te versterken. Daarom is de PvdA trots op de begroting die voor ligt en waar we samen werken aan een sociale en duurzame toekomst.